Słodki koniec dnia

Do napisania scenariusza "Słodkiego końca dnia" reżyser zaprosił pisarza Szczepana Twardocha - znanego powszechnie króla stylu. Spotkania tych dwóch estetów materia filmowa zwyczajnie nie wytrzymała, powstało dzieło co najwyżej śmieszne, wysławiające wolność i równocześnie pragnące się wszystkim podobać.

Wszystko to zdecydowanie nie jest celowym zabiegiem, lecz konsekwencją stworzenia politycznego eseju, w którym postaci mają do odegrania rolę intelektualnych tez. Nawet Linde, choć cały czas obecna na ekranie, szeleści papierem. Z drugiej strony jednak owa sfabularyzowana eseistyka wciąga, zaś urokliwa sceneria i łagodna muzyka tworzą przyjemną osłonę dla kanciastości filmowego politykowania.

Najlepsza rzecz w dotychczasowym dorobku Borcucha. Sprawdza się jako dramat rodzinny, obraz relacji matki z córką, portret kobiety w smudze cienia.

Słodki koniec dnia stoi nie tylko znakomitą kreacją Krystyny Jandy i wysmakowanymi krajobrazami Toskanii. Przede wszystkim jest to dzieło pełne bardzo współczesnej i niezwykle ważnej treści.

Nie jest z pewnością arcydziełem pozbawionym wad, a jego mocne polityczne zabarwienie może irytować niektóre osoby, to z pewnością będzie jednym z faworytów wszystkich rodzimych nagród za obecny rok. Ciężko mieć do niego zarzuty pod kątem technicznym, a Maria Linde jest jedną z najlepiej napisanych postaci polskiego kina ostatnich lat.

Brakuje tytułów społecznie zaangażowanych, w których na wielu płaszczyznach byłyby rozpatrywane współczesne problemy, toteż propozycja Borcucha niewątpliwie tę lukę wypełnia. A że przy okazji oferuje podróż do cudownej, słonecznej krainy, z której powoli ucieka nadzieja, to tym bardziej warto zapoznać się z dziełem stałego bywalcy festiwalu w Sundance.

Poprawny pod względem formalnym, ale nieznośnie ideologiczny i pretensjonalny.

Nie poczujemy klasycznego toskańskiego ciepła, spotkamy się raczej z klimatem deszczowo- chmurowych bez przebłysków promieni słońca. Bardzo jest mi tego szkoda, bo twórca miał, praktycznie rzecz ujmując, wszystko, aby stworzyć świeżą jak morska bryza historie.

Nie dziwi sympatia publiczności na świecie. To wzorowe kino środka w najlepszym tego słowa znaczeniu: przystępne, komunikatywne, a przy tym mądre, podejmujące ważne i aktualne tematy.

Dla mnie trochę za dużo tu wszystkiego. Za dużo tematów, za mało konkretów. I zupełnie niepotrzebne bawienie się we współczesną politykę.

Porusza pięknymi obrazami i niezwykle ważną tematyką. Dawno nie widzieliśmy tak świetnej roli Krystyny Jandy.

Przeraża, ale i uwodzi. Jest włoski do szpiku kości, w słowie, obrazie i zapachach.

Cały film należy jednak zobaczyć nie tylko z upodobania do nostalgii, której dawkowanie Borcuch opracował w sposób mistrzowski, lecz także po to by zyskać pole do refleksji - refleksji nad stanem dzisiejszej europy oraz granicami współczesnej sztuki.

Spokojny, toskański klimat pełen wina, drewna i zieleni z muzyką Daniela Blooma sprawia, że film Jacka Borcucha w tle sobie przepływa, ale na pierwszym i drugim planie wybuchają kolejne pytania o Europę, o tę Europę, po której łąkach biegają pijani winem i dyskutujący o ideach i poezji Europejczycy, jeżdżą sobie kabrioletami po jej pagórkach, zamożni i szczęśliwi jak nigdy, a na jej obrzeżach budują ogrodzone obozy dla uchodźców.

Choć piękno subtelności w finale przecieka Borcuchowi przez palce zaciśniętej do wbijania przyciężałych metafor pięści, to Słodkiemu Końcowi Dnia nie umyka swoje pesymistyczne sedno - nasze życia nie przeminą pod znakiem urodzajnej wolności w świecie, który targany społecznymi napięciami nie chce pozwolić sobie na przestrzeń niedookreślenia.

Przekaz filmu jest bardzo ambitny, jednak w niektórych momentach miałam wrażenie, że sceny się ciągną i nie są do końca spójne.

Początek jest zachęcający. Zamiast pocztówkowych, nieskazitelnie pięknych toskańskich pejzaży, którymi zazwyczaj napawają się operatorzy filmów z akcją osadzoną w tej idyllicznej krainie oliwek, cyprysów i wina, patrzyliśmy na kadry Michała Dymka, który z włoskiego krajobrazu wydobył mglistą szarość, niekiedy wręcz mroczność...

Nominowana do Złotych Lwów w Gdyni produkcja ma swoje mocne strony, ale również spore braki. Jednak suma summarum to niezłe kino psychologiczne, które daje dużo do myślenia. Kim jest człowiek i czym dla niego są jego uczucia i przeżycia? Czy my cokolwiek czujemy? Możemy zabawić się w poetów.

Zdjęcia same w sobie są warte wycieczki na ten seans.

Polski film z bardzo europejską duszą, kontynuator najpiękniejszych tradycji kina Starego Kontynentu w duchu Felliniego czy Sorrentina.

Film niezwykle pojemny znaczeniowo, który subtelnie snuje swoją opowieść. Borcuch nie narzuca jednoznacznych interpretacji, a enigmatyczne bohaterki pozwalają odnaleźć w tej historii różnorodne emocje.

Brawa dla Krystyny Jandy za jej wyważoną kreację. Zazwyczaj jest to artystka bardzo ekspresyjna, tutaj ma wiele momentów wyciszenia, dając bardzo soczysty i niejednoznaczny portret kobiety z pewnym bagażem doświadczeń. Muszę przyznać, że mnie zaskoczyła, bo dotychczas powściągliwość nie była jedną z jej charakterystycznych cech. Takich pozytywnych niespodzianek jest tu więcej i zachęcam, żeby się o tym osobiście przekonać.

Szalenie uwodzicielskie kino. Cichy, skromny, poniekąd kameralny film w pewnym momencie eksploduje, zamieniając się w trafną analizę współczesności, elit oraz wyliniałych autorytetów.

Uprzedzenia wobec obcych, szok po zamachu terrorystycznym i mężczyźni nienawidzący kobiet, które im nie ulegają. Mieszanka wybuchowa osiąga w "Słodkim końcu dnia" letnią temperaturę.

Nie zgadzam się z wymową "Słodkiego końca dnia". Jednak ten film pokazuje jak wspaniale możemy ze sobą polemizować za pomocą sztuki. Jeżeli nie lubicie ideologicznych podtekstów w kinie to pójdźcie zobaczyć koncert aktorski Krystyny Jandy, tworzącej jeden z najbardziej intrygujących i niejednoznacznych portretów kobiety w europejskim kinie ostatnich lat.

Krystyna Janda tworzy intrygującą, niejednoznaczną kreację, Borcuch i Twardoch napisali sporo dobrych dialogów, a Kasia Smutniak dodała własne doświadczenia emigracji.

Krystyna Janda wygrywa wszystkie sceny po mistrzowsku, czasem woli machnąć ręką, niż krzyczeć. Niczego nie musi, choć w jednej ze scen pozwoli się zdominować Kasi Smutniak. Bo tak chciał reżyser. A życie nie jest czarno-białe, a prawdziwi aktorzy mają tysiące twarzy. Piękny, choć gorzki - "Słodki koniec dnia" .

Jedno jest jednak pewne - film Borcucha skłania do dyskusji. Wydaje się bowiem, że jego zuchwałość była skwapliwie zaplanowana i miała prowokować do polemik, co w polskim kinie, intelektualnie dość jednolitym i wyważonym, jest rzadkością.

Pięknie mówi o szukaniu czucia i uczucia namiętności nawet w obliczu końca. To afirmacja temperamentu, emocjonalności i krzyk: A tu trzeba żyć i być szczerym!

Opłaca się niekiedy brać przykład z napisanych przez siebie bohaterów i powiedzieć coś ostrego. Inaczej powstają takie filmy jak ten, obite pluszem, miękkie, bez retorycznych kłów i pazurów. Jaki jest sens tworzenia usypiającej narracji o jednej z najgorszych tragedii, jakie w ostatnich dziesięcioleciach dotknęły ten kontynent?

Wychodząc poza fabularne elementy filmu, Słodki koniec dnia ma jedną zasadniczą wadę. Jest przeraźliwie nudny. To za sprawą filmowego rytmu przypominającego poranne rozciąganie się, gdy się wie, że trzeba wstać i coś zrobić, ale zaspane ciało nie wie jeszcze jak to wykonać.

W filmowym świecie prywatne już dawno stało się publiczne, a uczucia zdążyły się upolitycznić. Zarówno Nazeer, Maria, jak i cała jej rodzina przekonają się o tym boleśnie. Borcuch nie wskazuje winnych takiej sytuacji, za to zmusza nas do zadania sobie pytania, czy jest możliwa jakaś alternatywa.

Ma najbardziej zwarty scenariusz ze wszystkich dotychczasowych dzieł Borcucha. Reżyser czaruje klimatem, ale jednocześnie pilnuje, by historia bez dłuższych przestojów zmierzała z punktu A do punktu B, a czechowowskie strzelby wypalały we właściwych momentach.

Mimo tego braku zdecydowania w postawie głównej bohaterki, Słodki koniec dnia jest filmem, który wyróżnia się na tle innych polskich produkcji. Czym? Nieoczywistym aktorstwem, natchnioną realizacją i ważną, wykraczającą poza ramy naszego kraju tematyką.

Reżyser chce tu rozprawiać o wolności, uchodźcach, terroryzmie, ale słowotok, który z tego wybrzmiewa pasuje jedynie jako możliwy wtręt w programach publicystycznych, do kawy czy herbaty, czy do jakiegoś innego telewizyjnego poranka, ale nie do szerszej dyskusji.

Jacek Borcuch przyzwyczaił widzów do własnego, osobistego stylu. To kino osobiste, intymne, prywatne, zawsze bardzo zmysłowe.

Wbrew wszystkiemu, to solidne kino. Poglądowo na pewno różniące widzów, ale w miarę sprawne i przepełnione kameralnością. Najciekawsze jest jednak to, że im bliżej końca, tym coraz mniej w Słodkim końcu dnia Włoch, szaleństwa i wina, a znacznie więcej naszej europejskości - niby nowoczesnej, a jakiejś takiej szarej i ograniczającej.

Oprócz oczywistych atutów historii warto też chwalić fakt, jak ten film jest znakomicie nakręcony.

Najnowszy film Borcucha jest filmem nierównym. Niestety, kończy się zgrzytem w postaci bardzo oczywistej metafory. Szkoda, ponieważ pod wieloma względami "Słodki koniec dnia" jest dziełem niespotykanym na naszym rodzimym rynku.